“Tether con cưng” khởi đầu thất bại, liệu Stable có thể lật ngược tình thế ngoạn mục?

Tác giả: Jae, PANews

Lại có thêm một stablecoin mang danh “con cưng của Tether” chính thức ra mắt, nhưng dường như thị trường lại không mấy mặn mà.

Tối ngày 8/12, chuỗi công khai chuyên biệt cho stablecoin Stable chính thức ra mắt mainnet và token STABLE. Là Layer 1 được đội ngũ cốt lõi của Bitfinex và Tether ươm tạo sâu rộng, “con cưng của Tether” đã thu hút sự chú ý lớn từ thị trường ngay khi Stable vừa xuất hiện.

Tuy nhiên, trong bối cảnh thanh khoản thị trường đang thắt chặt, Stable lại không có màn ra mắt ấn tượng như đối thủ Plasma, không chỉ giá ảm đạm mà còn vướng vào khủng hoảng niềm tin “chuột nhà”. Liệu kịch bản của Stable là muốn “lùi một bước để tiến ba bước” hay sẽ tiếp tục “thấp mở, thấp đi”?

STABLE ra mắt giảm 60% so với đỉnh, chìm trong khủng hoảng niềm tin “chuột nhà”

Trước khi Stable ra mắt, tâm lý thị trường khá lạc quan. Hai đợt gửi tiền trước của dự án có tổng quy mô vượt 1,3 tỷ đô la Mỹ, tổng số địa chỉ tham gia khoảng 25.000 địa chỉ, trung bình mỗi địa chỉ gửi khoảng 52.000 đô la Mỹ, thể hiện sự quan tâm lớn của người dùng. Điều này rất đáng quý trong bối cảnh thị trường ảm đạm, đồng thời cho thấy nguồn vốn đánh giá cao sự bảo chứng của “hệ Tether” và kỳ vọng STABLE sẽ tái hiện lại câu chuyện làm giàu như Plasma trước đây.

Dữ liệu từ thị trường dự đoán Polymarket cho thấy, có thời điểm thị trường dự báo FDV (giá trị vốn hóa hoàn toàn pha loãng) của token STABLE có 85% khả năng vượt 2 tỷ đô la Mỹ.

Tuy nhiên, quy luật “càng hot càng chết” lại một lần nữa ứng nghiệm.

Token STABLE trong ngày TGE đầu tiên có màn thể hiện không như mong đợi. Giá mở cửa của STABLE khoảng 0,036 USD, sau khi niêm yết giá cao nhất gần 0,046 USD, sau đó liên tục giảm hơn 60%, thấp nhất chạm 0,015 USD. Tính đến 21h ngày 9/12, FDV của STABLE chỉ còn 1,7 tỷ USD, trong bối cảnh thanh khoản cạn kiệt, thị trường không ai muốn “đu đỉnh”.

Đáng chú ý, các sàn CEX hàng đầu như Binance, Coinbase và Upbit vẫn chưa niêm yết token STABLE trên thị trường giao ngay. Sự vắng mặt của các sàn này đã hạn chế STABLE tiếp cận lượng lớn nhà đầu tư nhỏ lẻ, càng làm thanh khoản của STABLE thêm hạn chế.

Việc STABLE lao dốc cũng khiến cộng đồng bàn tán sôi nổi.

Nhà nghiên cứu DeFi @cmdefi nhận xét: Kỳ vọng với Stable khá thấp, dự án từng có nhiều thao tác nghiệp dư lúc mới khởi động, thái độ làm việc đáng lo.

KOL tiền mã hóa @cryptocishanjia chỉ ra: Đám đông sẵn sàng trả tiền cho các câu chuyện mới. Khi thị trường đã có “long đầu” (Plasma), sự đồng thuận với “long nhị” (Stable) sẽ tăng mạnh, dẫn đến biên lợi nhuận giảm.

Cựu nhân sự VC @Michael_Liu93 thẳng thắn: Stable trước niêm yết đã có 3 tỷ USD cộng với FDV bị thổi phồng, rất phù hợp để short dài hạn, kiểm soát nguồn cung chặt (không airdrop, không bán trước, không vòng KOL) không đồng nghĩa với pump giá, nhưng do chưa niêm yết trên các CEX lớn, có thể sẽ có cú đảo chiều.

Ngoài ra, không ít người dùng còn đề cập đến tranh cãi về việc gửi trước khi mainnet Stable ra mắt. Ở vòng gửi tiền đầu tiên, một ví cá mập đã gửi vào hàng trăm triệu USDT trước thời điểm mở gửi chính thức, dấy lên nghi vấn lớn về sự công bằng và giao dịch nội gián từ cộng đồng. Dự án không có phản hồi trực tiếp mà đã mở luôn vòng gửi tiền thứ hai.

Sự kiện này tạo ra nghịch lý cho câu chuyện của Stable, khi giá trị cốt lõi của họ là cung cấp hạ tầng minh bạch, đáng tin cậy, tuân thủ pháp luật. Tuy nhiên, ngay từ giai đoạn khởi động đã xuất hiện nghi vấn giao dịch nội gián, sự thiếu hụt niềm tin này sẽ cản trở sự tham gia tích cực của cộng đồng và ảnh hưởng tiêu cực đến câu chuyện dài hạn.

USDT làm phí Gas tối ưu trải nghiệm, mô hình token tiềm ẩn rủi ro

Kiến trúc của Stable nhằm tối đa hóa hiệu quả giao dịch và thân thiện với người dùng.

Stable là Layer 1 đầu tiên sử dụng USDT làm phí Gas gốc, mang lại trải nghiệm gần như không phí Gas cho người dùng. Thiết kế này quan trọng ở chỗ giảm tối đa sự cản trở với người dùng. Họ có thể dùng chính USDT – phương tiện giao dịch – để trả phí, không cần giữ các token quản trị biến động mạnh. Đặc điểm này giúp đạt được thanh toán trong tích tắc với mức phí tối thiểu, rất phù hợp cho các giao dịch thường ngày và thanh toán tổ chức, nơi cần ổn định và dễ dự đoán về giá.

Stable sử dụng cơ chế đồng thuận StableBFT, một mô hình DPoS (bằng chứng cổ phần ủy quyền) tùy biến dựa trên CometBFT (trước đây là Tendermint), hoàn toàn tương thích với EVM (Ethereum Virtual Machine). StableBFT sử dụng thuật toán chịu lỗi Byzantine để đảm bảo tính cuối cùng của giao dịch, nghĩa là giao dịch đã xác nhận thì không thể đảo ngược, rất quan trọng với thanh toán và quyết toán. Ngoài ra, StableBFT hỗ trợ các node xử lý song song đề xuất, đảm bảo mạng có khả năng thông lượng cao và độ trễ thấp, đáp ứng được yêu cầu nghiêm ngặt của mạng thanh toán.

Ngay từ đầu, Stable đã nhận được sự hậu thuẫn mạnh mẽ về vốn. Dự án huy động được 28 triệu USD ở vòng hạt giống, các nhà đầu tư dẫn đầu gồm Bitfinex và Hack VC. CEO của Tether/Bitfinex là Paolo Ardoino làm cố vấn, khiến thị trường liên tưởng tới sự hợp tác chiến lược chặt chẽ giữa Stable và Tether – ông lớn phát hành stablecoin.

CEO của Stable, Brian Mehler từng làm Phó Chủ tịch đầu tư mạo hiểm tại Block.one (công ty phát triển EOS), quản lý quỹ đầu tư crypto 1 tỷ USD và từng đầu tư vào các ông lớn như Galaxy Digital, Securitize.

CTO là Sam Kazemian – nhà sáng lập dự án stablecoin thuật toán lai Frax, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực DeFi và từng tư vấn cho dự luật stablecoin của Mỹ.

Tuy nhiên, CEO đầu tiên của Stable là Joshua Harding – cựu trưởng bộ phận đầu tư của Block.one, nhưng dự án đã âm thầm thay tướng không thông báo, càng làm dấy lên lo ngại về tính minh bạch của Stable.

Mô hình token của Stable áp dụng chiến lược tách biệt giá trị sử dụng mạng và giá trị quản trị. Token STABLE chỉ có vai trò quản trị và staking. Nó không dùng để trả bất kỳ loại phí nào trên mạng lưới, mọi giao dịch đều thanh toán bằng USDT.

Người nắm giữ token có thể staking STABLE để trở thành validator, bảo vệ an ninh mạng lưới. Đồng thời, họ cũng có quyền tham gia biểu quyết các thay đổi lớn như nâng cấp mạng, điều chỉnh phí hay đưa vào stablecoin mới. Do không được chia sẻ doanh thu mạng lưới, tiềm năng tưởng tượng của token bị giảm, khi hệ sinh thái chưa hình thành, token chưa có nhiều giá trị thực tiễn.

Đáng chú ý, 50% tổng nguồn cung token (100 tỷ token) sẽ phân bổ cho đội ngũ, nhà đầu tư và cố vấn. Dù số token này đều khóa một năm (Cliff) rồi mới trả dần, nhưng tỷ lệ phân bổ nghiêng hẳn về nội bộ sẽ tạo áp lực lên giá token về lâu dài.

Đường đua chuỗi công khai stablecoin cạnh tranh khốc liệt, thực thi sẽ quyết định thắng thua

Stable đang đối mặt với sự cạnh tranh cực kỳ khốc liệt trên thị trường. Trong bức tranh đa chuỗi hiện nay, Polygon và Tron nắm giữ lượng lớn người dùng bán lẻ ở Đông Nam Á, Nam Mỹ, Trung Đông và Châu Phi nhờ chi phí chuyển tiền thấp; Solana cũng chiếm vị trí nhất định ở lĩnh vực thanh toán nhờ hiệu năng thông lượng cao.

Quan trọng hơn, Stable còn phải đối mặt với các đối thủ Layer 1 dọc mới nổi cũng tập trung vào thanh toán bằng stablecoin. Ví dụ, Arc do Circle phát triển hướng tới trở thành hạ tầng quốc khố, quyết toán toàn cầu và tài sản token hóa cho tổ chức. Bên cạnh đó, Tempo do Stripe và Paradigm hậu thuẫn cũng xác định mình là chuỗi công khai phục vụ thanh toán, nhắm đúng vào lĩnh vực cạnh tranh này.

Trong lĩnh vực thanh toán và quyết toán, hiệu ứng mạng lưới sẽ là yếu tố then chốt để chiến thắng. Thành công của Stable sẽ phụ thuộc vào việc liệu họ có thể nhanh chóng tận dụng hệ sinh thái USDT, thu hút được nhà phát triển và tổ chức, đồng thời sớm thiết lập lợi thế tiên phong ở mảng quyết toán quy mô lớn hay không. Nếu không đủ sức thực thi và thâm nhập thị trường, họ hoàn toàn có thể bị các Layer 1 cùng phân khúc có năng lực tích hợp mạnh hơn và tuân thủ pháp lý sâu hơn vượt mặt.

Theo lộ trình, cột mốc quan trọng nhất là giai đoạn 2025 Q4 - 2026 Q2 với mục tiêu tích hợp doanh nghiệp và xây dựng hệ sinh thái nhà phát triển. Thành công hay không của các mục tiêu này sẽ là phép thử cho giá trị cốt lõi của Stable cũng như tính khả thi của Layer 1 chuyên biệt. Nhưng từ lúc mainnet đến khi triển khai thử nghiệm chỉ khoảng 6 tháng, Stable phải nhanh chóng giải quyết hàng loạt thách thức về tối ưu công nghệ, tích hợp tổ chức và phát triển hệ sinh thái. Bất kỳ sai lầm nào trong thực thi đều có thể khiến thị trường càng mất niềm tin vào tiềm năng dài hạn của dự án.

Mainnet của Stable đánh dấu cuộc đua stablecoin bước vào giai đoạn hạ tầng hóa mới, và liệu họ có tái định hình được mạng lưới thanh toán hay không, cuối cùng sẽ phụ thuộc vào thực thi, chứ không phải câu chuyện.