Những rào cản cốt lõi nào mà thị trường dự đoán phải đối mặt trong việc phổ biến?

Tác giả: Nick Ruzicka

Biên dịch: SpecialistXBT, BlockBeats

Tiêu đề gốc: Tại sao thị trường dự đoán vẫn đang trong giai đoạn khám phá

Thị trường dự đoán đang bước vào thời kỳ rực rỡ. Polymarket đã lên trang nhất với các báo cáo về cuộc bầu cử tổng thống, Kalshi đã mở ra những lĩnh vực mới với những thắng lợi về quy định, và đột nhiên, ai cũng muốn bàn luận về “cỗ máy chân lý thế giới” này. Nhưng đứng sau cơn sốt này là một câu hỏi thú vị hơn: Nếu các thị trường dự đoán thực sự giỏi trong việc dự đoán tương lai, tại sao chúng lại không phổ biến?

Câu trả lời không hấp dẫn. Vấn đề nằm ở cơ sở hạ tầng - ở Mỹ, đó là quy định. (Ví dụ, Kalshi nhận được sự chấp thuận từ Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Hoa Kỳ (CFTC), Polymarket thực hiện mô hình offshore), nhưng vấn đề cơ sở hạ tầng vẫn tồn tại phổ biến. Ngay cả ở những khu vực mà thị trường dự đoán là hợp pháp, những thách thức cơ bản tương tự vẫn tồn tại.

Nền tảng chiếm ưu thế vào năm 2024 đang giải quyết những vấn đề này bằng cách đổ tiền vào. Theo phân tích của nhà nghiên cứu Neel Daftary từ Delphi Digital, Polymarket đã đầu tư khoảng 10 triệu USD vào việc khuyến khích nhà tạo lập thị trường, với việc trả hơn 50.000 USD mỗi ngày để duy trì tính thanh khoản của sổ lệnh. Ngày nay, những khuyến khích này đã sụp đổ xuống chỉ còn 0,025 USD cho mỗi giao dịch 100 USD. Kalshi đã chi hơn 9 triệu USD cho các dự án tương tự. Tất cả những điều này đều không phải là giải pháp bền vững - chúng chỉ là băng dán cho những vết thương cấu trúc.

Thú vị là, những thách thức cản trở sự phát triển của thị trường dự đoán không phải là điều bí ẩn. Chúng được định nghĩa rõ ràng, liên kết với nhau, và - đối với những doanh nhân phù hợp - rất dễ giải quyết. Sau khi giao tiếp với các nhóm trong lĩnh vực này và phân tích tình hình hiện tại, chúng tôi phát hiện ra năm vấn đề xảy ra lặp đi lặp lại. Hãy xem chúng như một khuôn khổ, một bộ thuật ngữ chung, giúp chúng ta hiểu tại sao thị trường dự đoán, mặc dù về lý thuyết có triển vọng tươi sáng, vẫn còn ở giai đoạn thử nghiệm.

Những điều này không chỉ là vấn đề, mà còn là lộ trình.

Vấn đề 1: Nghịch lý thanh khoản

Vấn đề cơ bản nhất là tính thanh khoản. Hoặc chính xác hơn, đó là câu hỏi gà có trước hay trứng có trước, khiến hầu hết các thị trường dự đoán trở thành thành phố ma.

Cơ chế của nó rất đơn giản. Khi thị trường mới ra mắt, tính thanh khoản thấp. Các nhà giao dịch phải đối mặt với việc thực hiện kém - trượt giá cao, tác động giá khiến giao dịch không có lợi nhuận. Họ lần lượt rút lui. Khối lượng giao dịch thấp làm các nhà cung cấp thanh khoản chuyên nghiệp bị đe dọa, vì họ cần phí ổn định để bù đắp rủi ro. Không có nhà cung cấp thanh khoản, thanh khoản tiếp tục thiếu hụt. Cứ như vậy mà lặp đi lặp lại.

Dữ liệu đã xác nhận điều này. Trên các nền tảng Polymarket và Kalshi, khối lượng giao dịch của hầu hết các thị trường đều dưới 10.000 USD. Ngay cả các thị trường lớn hơn cũng thiếu đủ độ sâu để thu hút các nhà đầu tư tổ chức tham gia một cách có ý nghĩa. Bất kỳ vị thế lớn nào cũng sẽ dẫn đến biến động giá hai con số.

Nguyên nhân cơ bản là do cấu trúc. Trong các bể thanh khoản tiền điện tử thông thường (ví dụ: ETH/USDC), bạn gửi vào hai loại tài sản và kiếm được phí giao dịch khi người giao dịch thực hiện giao dịch - ngay cả khi giá không có lợi cho bạn, giá trị của cả hai bên vẫn được bảo toàn. Thị trường dự đoán thì khác: bạn sở hữu hợp đồng, và một khi thất bại, những hợp đồng này trở nên vô giá trị. Không có cơ chế tái cân bằng, không có giá trị còn lại - kết quả chỉ có hai khả năng: một nửa tài sản trở về không.

Thậm chí tệ hơn, bạn sẽ bị “thu hoạch”. Khi thị trường gần đến thời điểm thanh toán và kết quả trở nên rõ ràng hơn, những nhà giao dịch có thông tin biết nhiều hơn bạn. Họ mua bên thắng cuộc từ bạn với mức giá có lợi, trong khi bạn vẫn đang định giá dựa trên xác suất đã lỗi thời. “Dòng lệnh độc hại” này liên tục khiến các nhà tạo lập thị trường bị thua lỗ.

Polymarket sẽ chuyển từ mô hình nhà tạo lập thị trường tự động (AMM) sang sổ lệnh giới hạn trung tâm vào năm 2024, lý do là: sổ lệnh cho phép các nhà tạo lập thị trường ngay lập tức hủy bỏ báo giá khi họ nhận thấy sẽ bị kẹt. Nhưng điều này không giải quyết được vấn đề cơ bản - nó chỉ cung cấp cho các nhà tạo lập thị trường một số công cụ phòng thủ để làm chậm tổn thất.

Các nền tảng này tránh vấn đề này bằng cách trả phí trực tiếp cho các nhà tạo lập thị trường. Nhưng việc trợ cấp không thể mở rộng quy mô. Đối với các thị trường hàng đầu - cuộc bầu cử tổng thống, các sự kiện thể thao lớn, và các loại tiền điện tử nóng - mô hình này hoạt động hiệu quả. Thị trường bầu cử của Polymarket có tính thanh khoản dồi dào. Thị trường NFL của Kalshi cạnh tranh với các nhà cái thể thao truyền thống. Thách thức thực sự nằm ở tất cả các lĩnh vực khác: nhiều thị trường dự đoán có thể phát huy tác dụng, nhưng do khối lượng giao dịch không đủ để hỗ trợ hàng triệu đô la trợ cấp.

Mô hình kinh tế hiện tại khó có thể duy trì. Các nhà tạo lập thị trường không kiếm lợi từ chênh lệch giá mà nhận thù lao từ nền tảng. Ngay cả những nhà cung cấp thanh khoản được bảo vệ có tổn thất có giới hạn (mỗi thị trường tối đa thua lỗ 4-5%) cũng cần được hệ sinh thái trợ cấp để đạt được điểm hòa vốn. Vấn đề là: Làm thế nào để làm cho việc cung cấp thanh khoản có lợi nhuận mà không đốt tiền?

Mô hình thành công của Kalshi đang dần hiện ra. Vào tháng 4 năm 2024, họ đã giới thiệu nhà tạo lập thị trường lớn trên Phố Wall Susquehanna International Group, trở thành nhà cung cấp tổ chức đầu tiên. Kết quả: thanh khoản tăng gấp 30 lần, độ sâu hợp đồng đạt 100.000 hợp đồng, chênh lệch giá dưới 3 cent. Nhưng điều này cần những nguồn lực mà các nhà tạo lập thị trường bán lẻ không thể cung cấp: nền tảng giao dịch độc quyền, cơ sở hạ tầng tùy chỉnh và vốn đầu tư cấp tổ chức. Chìa khóa để đột phá không nằm ở việc hoàn tiền cao hơn, mà là khiến các nhà đầu tư tổ chức thực sự coi thị trường dự đoán là một loại tài sản hợp pháp. Một khi có sự tham gia của các tổ chức, các tổ chức khác cũng sẽ bắt chước theo: rủi ro thấp hơn, có giá tham chiếu, khối lượng giao dịch tự nhiên tăng lên.

Nhưng có một vấn đề ở đây: các nhà tạo lập thị trường tổ chức cần phải đáp ứng các điều kiện cụ thể. Đối với Kalshi, điều này có nghĩa là phải có sự chấp thuận của Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Hoa Kỳ (CFTC) và các quy định quản lý rõ ràng. Còn đối với các nền tảng gốc tiền điện tử và phi tập trung - những nền tảng mà thiếu đi hàng rào quản lý hoặc quy mô lớn của nhiều nhà phát triển nền tảng - con đường này không khả thi. Những nền tảng này phải đối mặt với những thách thức khác nhau: làm thế nào để khởi động tính thanh khoản khi không thể cung cấp tính hợp pháp quản lý hoặc đảm bảo khối lượng giao dịch? Đối với các nền tảng khác ngoài Kalshi và Polymarket, vấn đề cơ sở hạ tầng vẫn chưa được giải quyết.

Các doanh nhân đang thử nghiệm điều gì

Phần thưởng hoàn tiền cho thanh khoản dựa trên trọng số chất lượng để cải thiện giao dịch - chẳng hạn như rút ngắn thời gian giao dịch, tăng quy mô báo giá và thu hẹp chênh lệch giá. Mặc dù cách làm này rất thực tiễn, nhưng nó vẫn không giải quyết được vấn đề cơ bản: những khoản hoàn tiền này vẫn cần sự hỗ trợ tài chính. Token giao thức cung cấp một giải pháp thay thế - thông qua việc phát hành token để trợ cấp cho các nhà cung cấp thanh khoản (LP), thay vì sử dụng vốn đầu tư mạo hiểm, tương tự như mô hình khởi động của Uniswap và Compound. Hiện tại, chưa rõ liệu token thị trường dự đoán có thể tích lũy đủ giá trị để duy trì việc phát hành lâu dài hay không.

Khuyến khích đa thị trường dựa trên cấp bậc cung cấp tính thanh khoản đa dạng trên nhiều thị trường, phân tán rủi ro, khiến sự tham gia trở nên bền vững hơn.

Tính thanh khoản ngay lập tức (JIT) chỉ cung cấp vốn khi người dùng cần. Robot giám sát các giao dịch lớn trong quỹ thanh khoản, bơm thanh khoản tập trung, thu phí giao dịch và rút ngay lập tức. Cách này có hiệu quả cao về vốn, nhưng cần cơ sở hạ tầng phức tạp và không giải quyết được vấn đề cơ bản: rủi ro vẫn do người khác gánh. Chiến lược JIT đã tạo ra hơn 750 tỷ USD khối lượng giao dịch trên Uniswap V3, nhưng hoạt động giao dịch chủ yếu do những người tham gia có vốn lớn chi phối, lợi nhuận thì rất ít.

Thị trường kết hợp liên tục tự nó đã thách thức cấu trúc nhị phân. Các nhà giao dịch không còn bị giới hạn bởi các lựa chọn rời rạc “Có/Không”, mà thay vào đó là thể hiện quan điểm trong một dải liên tục. Điều này tập hợp tính thanh khoản vốn đã phân tán trong các thị trường liên quan (Bitcoin có thể tăng lên 60.000 đô la không? 65.000 đô la? 70.000 đô la?) Các dự án như functionSPACE đang xây dựng cơ sở hạ tầng này, mặc dù nó vẫn chưa được thử nghiệm quy mô lớn.

Các thí nghiệm cực đoan nhất đã hoàn toàn từ bỏ sổ lệnh. Melee Markets áp dụng đường cong Bonding vào thị trường dự đoán - mỗi kết quả có đường cong riêng của nó, những người tham gia sớm có thể nhận được mức giá ưu đãi hơn, những người kiên định sẽ nhận được phần thưởng. Không cần nhà tạo lập thị trường chuyên nghiệp. Thị trường XO yêu cầu người tạo ra sử dụng AMM LS-LMSR để bơm thanh khoản, khi tiền đổ vào, độ sâu của thị trường không ngừng tăng lên. Người tạo ra có thể nhận phí, từ đó làm cho cơ chế khuyến khích liên kết với chất lượng thị trường.

Cả hai đều giải quyết vấn đề khởi động lạnh mà không cần nhà tạo lập thị trường chuyên nghiệp. Nhược điểm của Melee là thiếu tính linh hoạt (vị trí bị khóa cho đến khi thanh toán). XO Market cho phép giao dịch liên tục, nhưng cần người sáng tạo đầu tư vốn trước.

Câu hỏi thứ hai: Khám phá thị trường và trải nghiệm người dùng

Ngay cả khi vấn đề thanh khoản được giải quyết, vẫn có một vấn đề thực tế hơn: hầu hết mọi người không thể tìm thấy thị trường mà họ quan tâm, ngay cả khi tìm thấy, trải nghiệm cũng rất vụng về.

Đây không chỉ là “vấn đề trải nghiệm người dùng”, mà còn là vấn đề cấu trúc. Vấn đề phát hiện thị trường trực tiếp làm trầm trọng thêm vấn đề thanh khoản. Polymarket luôn có hàng nghìn thị trường trực tuyến, nhưng khối lượng giao dịch lại tập trung vào rất ít lĩnh vực: thị trường bầu cử, sự kiện thể thao lớn và các vấn đề tiền điện tử phổ biến. Các thị trường khác thì không ai hỏi đến. Ngay cả khi một phân khúc thị trường có độ sâu nhất định, nếu người dùng không thể tự nhiên tìm thấy nó, khối lượng giao dịch cũng sẽ tiếp tục ảm đạm, cuối cùng dẫn đến việc nhà tạo lập thị trường rút lui. Chu trình xấu: thiếu phát hiện thị trường, không có khối lượng giao dịch, cũng không có thanh khoản bền vững.

Sự tập trung của tính thanh khoản trên thị trường là cực kỳ nghiêm trọng. Trong chu kỳ bầu cử năm 2024, các thị trường hàng đầu của Polymarket chiếm phần lớn hoạt động giao dịch. Sau bầu cử, nền tảng này vẫn có khối lượng giao dịch từ 650-800 triệu đô la mỗi tháng, nhưng phân bố trên các thị trường thể thao, tiền điện tử và lan truyền virus. Hàng ngàn thị trường khác - chẳng hạn như các vấn đề địa phương, cộng đồng ngách, và những điều kỳ lạ gần như không có ai quan tâm.

Rào cản trải nghiệm người dùng đã làm trầm trọng thêm tình huống này. Giao diện của Polymarket và Kalshi được thiết kế cho những người đã hiểu về thị trường dự đoán. Người dùng thông thường phải đối mặt với một đường cong học tập dốc: các thuật ngữ lạ, chuyển đổi tỷ lệ cược thành xác suất, ý nghĩa của việc “mua một YES”… Đối với người dùng gốc từ tiền điện tử, điều này có thể chấp nhận được. Nhưng đối với những người khác, những ma sát này sẽ bóp nghẹt tỷ lệ chuyển đổi.

Các thuật toán tốt hơn có ích, nhưng vấn đề cốt lõi là phân phối: ghép hàng nghìn thị trường với đúng người dùng vào đúng thời điểm mà không gây ra tình trạng tê liệt do lựa chọn.

Các doanh nhân đang thử nghiệm điều gì

Phương pháp hứa hẹn nhất là cung cấp dịch vụ trực tiếp trên nền tảng mà người dùng đã có, thay vì yêu cầu họ học một nền tảng mới. Flipr cho phép người dùng giao dịch trên các thị trường như Polymarket hoặc Kalshi bằng cách đánh dấu bot trực tiếp trong dòng thông tin Twitter của họ. Ví dụ, khi người dùng thấy một thị trường nào đó được đề cập trong tweet, họ chỉ cần đánh dấu @Flipr để giao dịch mà không cần rời khỏi ứng dụng. Nó tích hợp thị trường dự đoán vào lớp đối thoại của Internet, chuyển đổi dòng thông tin xã hội thành giao diện giao dịch. Flipr cũng cung cấp đòn bẩy lên đến 10 lần và đang phát triển các tính năng như giao dịch theo dõi và phân tích trí tuệ nhân tạo - về cơ bản, nó đang nỗ lực trở thành một đầu cuối giao dịch toàn diện, và đầu cuối này chính là trên Twitter.

Cái nhìn sâu sắc hơn là: đối với các công ty khởi nghiệp, phân phối quan trọng hơn hạ tầng. Thay vì chi hàng triệu đô la để khởi động tính thanh khoản như Polymarket, tốt hơn là tích hợp thanh khoản hiện có và cạnh tranh về phân phối. Các nền tảng như TradeFox, Stand và Verso Trading đang xây dựng giao diện thống nhất, có thể tổng hợp tỷ lệ cược từ nhiều nền tảng, định tuyến đơn hàng đến nơi giao dịch tốt nhất và tích hợp thông báo tin tức theo thời gian thực. Nếu bạn là một nhà giao dịch nghiêm túc, thì việc sử dụng một giao diện đơn lẻ có hiệu suất thực hiện cao hơn, tại sao phải mất công chuyển đổi giữa nhiều nền tảng?

Phương pháp mang tính thử nghiệm nhất là xem việc khám phá thị trường như một vấn đề xã hội, chứ không phải là một vấn đề thuật toán. Fireplace thuộc Polymarket nhấn mạnh việc đầu tư cùng với bạn bè - tái hiện sự sống động của việc đặt cược chung, thay vì đơn độc. Poll.fun của AllianceDAO đi xa hơn: nó xây dựng một thị trường P2P giữa những nhóm bạn nhỏ, nơi người dùng có thể tạo ra thị trường cho bất kỳ chủ đề nào, đặt cược trực tiếp với bạn bè và kết quả sẽ được quyết định bởi người tạo ra hoặc nhóm thông qua bỏ phiếu. Mô hình này cực kỳ địa phương hóa, cực kỳ xã hội hóa, và bằng cách tập trung vào cộng đồng thay vì quy mô, nó hoàn toàn tránh khỏi vấn đề đuôi dài.

Đây không chỉ là những cải tiến về trải nghiệm người dùng, mà còn là chiến lược phân phối. Nền tảng chiến thắng cuối cùng không nhất thiết phải có tính thanh khoản tốt nhất hoặc nhiều thị trường nhất, mà là nền tảng có khả năng trả lời tốt nhất câu hỏi “Làm thế nào để đưa thị trường dự đoán đến đúng người dùng vào đúng thời điểm?”.

Vấn đề ba: Vấn đề bày tỏ quan điểm của người dùng

Dữ liệu dưới đây chắc chắn sẽ khiến tất cả những người lạc quan về thị trường dự đoán cảm thấy lo lắng: 85% số dư tài khoản của nhà giao dịch Polymarket là âm.

Đến một mức độ nào đó, điều này là không thể tránh khỏi - việc dự đoán vốn đã rất khó khăn. Nhưng một phần lý do là do khuyết điểm cứng của nền tảng. Do các nhà giao dịch không thể diễn đạt ý kiến của mình một cách hiệu quả, nền tảng buộc họ phải xây dựng các vị thế kém tối ưu. Bạn có một lý thuyết rất chi tiết? Chẳng có cách nào. Bạn chỉ có thể thực hiện cược nhị phân: mua, không mua, hoặc chọn kích thước vị thế. Không có đòn bẩy để khuếch đại niềm tin của bạn, không thể tích hợp nhiều quan điểm vào một vị thế, và cũng không có kết quả điều kiện. Khi các nhà giao dịch không thể diễn đạt niềm tin một cách hiệu quả, họ sẽ hoặc chiếm dụng quá nhiều vốn, hoặc có vị thế quá nhỏ. Dù là trường hợp nào, lưu lượng mà nền tảng thu được đều thấp hơn.

Vấn đề này có thể được chia thành hai nhu cầu hoàn toàn khác nhau: các nhà giao dịch muốn sử dụng đòn bẩy để khuếch đại giao dịch đơn lẻ, và các nhà giao dịch muốn kết hợp nhiều quan điểm lại với nhau để đặt cược.

Đòn bẩy: Giải pháp thanh toán liên tục

Chiến lược đòn bẩy truyền thống không phù hợp với thị trường dự đoán nhị phân. Ngay cả khi dự đoán của bạn đúng hướng, sự biến động của thị trường có thể khiến bạn mất trắng trước khi kết thúc. Ví dụ, một vị thế “Trump thắng cử” với đòn bẩy có thể bị thanh lý trong một tuần có kết quả thăm dò không tốt, trong khi cuối cùng Trump lại chiến thắng vào tháng 11.

Nhưng có cách tốt hơn: Hợp đồng vĩnh viễn với việc thanh toán liên tục dựa trên luồng dữ liệu thời gian thực. Seda đang xây dựng chức năng hợp đồng vĩnh viễn thực sự dựa trên dữ liệu từ Polymarket và Kalshi, cho phép các vị thế thanh toán liên tục thay vì phải chờ đợi các sự kiện rời rạc được thanh toán. Vào tháng 9 năm 2025, Seda đã kích hoạt hợp đồng vĩnh viễn cho tỷ lệ cược trực tiếp của trận đấu Canelo vs. Crawford trên mạng thử nghiệm với đòn bẩy ban đầu là 1 lần (, chứng minh tính khả thi của mô hình này trong lĩnh vực cá cược thể thao.

Tùy chọn nhị phân ngắn hạn là một phương thức giao dịch ngày càng trở nên phổ biến. Limitless đã vượt qua 10 triệu USD về khối lượng giao dịch vào tháng 9 năm 2025, cung cấp một tùy chọn nhị phân về xu hướng giá tiền điện tử, loại thị trường này cung cấp đòn bẩy tiềm ẩn thông qua cấu trúc lợi nhuận của nó, đồng thời tránh rủi ro thanh lý mà các nhà giao dịch phải đối mặt trong suốt thời gian hợp đồng. Khác với tùy chọn thu nhập cố định, tùy chọn nhị phân sẽ được thanh toán vào một thời điểm cố định, nhưng tính tức thời của việc thanh toán (vài giờ hoặc vài ngày, thay vì vài tuần) có thể cung cấp phản hồi nhanh chóng mà các nhà giao dịch bán lẻ cần.

Cơ sở hạ tầng đang trưởng thành nhanh chóng. Polymarket đã hợp tác với Chainlink vào tháng 9 năm 2025 để ra mắt thị trường giá tiền điện tử 15 phút. Perp.city và Narrative đang thử nghiệm giao dịch dòng thông tin liên tục dựa trên giá trị trung bình của các cuộc thăm dò ý kiến và cảm xúc xã hội - một hợp đồng vĩnh viễn thực sự không bao giờ đưa ra kết quả nhị phân.

HIP-4 “Hợp đồng vĩnh cửu sự kiện” của Hyperliquid là một công nghệ đột phá - nó giao dịch những xác suất thay đổi liên tục, chứ không chỉ là kết quả cuối cùng. Ví dụ, nếu tỷ lệ chiến thắng của Trump tăng từ 50% lên 65% sau cuộc tranh luận, bạn không cần phải chờ đến ngày bầu cử để thu lợi. Điều này giải quyết vấn đề lớn nhất của giao dịch đòn bẩy trong các thị trường dự đoán: ngay cả khi dự đoán cuối cùng đúng, bạn vẫn có thể bị thanh lý do biến động thị trường. Các nền tảng như Limitless và Seda cũng đang nhận được ngày càng nhiều sự chú ý với mô hình tương tự, điều này cho thấy thị trường cần giao dịch liên tục, chứ không phải cược đối kháng nhị phân.

Cược kết hợp: Vấn đề chưa được giải quyết

Cược tổ hợp thì khác. Nó thể hiện những giả định phức tạp và đa dạng, chẳng hạn như: “Trump thắng cử, giá Bitcoin vượt 100.000 đô la, Cục Dự trữ Liên bang hạ lãi suất hai lần.” Các công ty cá cược thể thao có thể dễ dàng thực hiện điều này vì chúng hoạt động như một tổ chức tập trung, quản lý rủi ro phân tán. Các lập trường mâu thuẫn sẽ tự cân bằng lẫn nhau, vì vậy chúng chỉ cần cung cấp tài sản thế chấp cho khoản lỗ ròng lớn nhất mà không cần phải thế chấp cho từng khoản thanh toán riêng lẻ.

Thị trường dự đoán không thể làm được điều này. Chúng đóng vai trò như những đại lý quản lý - một khi giao dịch hoàn tất, cần phải được ký quỹ toàn bộ. Điều này sẽ khiến chi phí tăng vọt nhanh chóng: ngay cả khi là một khoản cược tổng hợp không lớn, các nhà tạo lập thị trường cũng cần phải khóa nhiều vốn hơn vài bậc so với số vốn mà các nhà cái thể thao phải đảm bảo cho rủi ro tương đương.

Giải pháp lý thuyết là hệ thống ký quỹ ròng (Net margin systems) chỉ ký quỹ cho tổn thất ròng tối đa, hệ thống này chỉ ký quỹ cho tổn thất ròng tối đa. Nhưng điều này yêu cầu một động cơ rủi ro phức tạp, mô hình hóa sự tương quan theo thời gian giữa các sự kiện không liên quan, và có thể có đối tác giao dịch tập trung. Nghiên cứu viên Neel Daftary ) đề xuất bắt đầu với các nhà tạo lập thị trường chuyên nghiệp bảo lãnh một danh mục thị trường hạn chế, sau đó dần dần mở rộng quy mô. Kalshi đã áp dụng phương pháp này - ban đầu chỉ cung cấp cược tổ hợp cho các sự kiện cùng diễn ra, vì nền tảng dễ dàng hơn trong việc mô hình hóa và quản lý rủi ro trong bối cảnh một sự kiện duy nhất. Cách tiếp cận này rất sâu sắc, nhưng cũng thừa nhận rằng thị trường tổ hợp thực sự, trải nghiệm “chọn theo ý thích”, có thể khó đạt được nếu không có quản lý tập trung.

Hầu hết các doanh nhân trong lĩnh vực thị trường dự đoán đều cho rằng những cách chơi thị trường dự đoán mới mẻ này có những hạn chế: chẳng hạn như giới hạn đòn bẩy cho các thị trường ngắn hạn, các tổ hợp sự kiện đã được phê duyệt trước, hoặc phiên bản đơn giản của “giao dịch đòn bẩy” mà nền tảng có thể phòng ngừa. Vấn đề thể hiện quan điểm của người dùng có thể được giải quyết phần nào (ví dụ như thanh toán liên tục), nhưng các phần khác (ví dụ như thị trường tổ hợp tùy ý) vẫn là điều không thể với nền tảng phi tập trung.

Câu hỏi bốn: Tạo thị trường không cần giấy phép

Giải quyết vấn đề biểu đạt thị trường là một chuyện, nhưng vấn đề cấu trúc sâu hơn là: ai có quyền tạo ra thị trường?

Mọi người đều đồng ý rằng thị trường dự đoán cần có sự đa dạng - bao gồm các sự kiện có tính khu vực rõ rệt, các sự kiện mà cộng đồng ngách quan tâm, những sự kiện độc đáo một lần mà các nền tảng truyền thống chắc chắn sẽ không tham gia… Nhưng việc tạo ra thị trường không cần giấy phép vẫn luôn là một thách thức.

Vấn đề cốt lõi là vòng đời của các chủ đề nóng là hạn chế. Cơ hội giao dịch bùng nổ nhất thường xuất hiện trong các tin tức đột xuất và sự kiện văn hóa. Ví dụ, nếu “Ủy ban có thu hồi giải Oscar của Will Smith vì anh ta đã tát Chris Rock không?” thì thị trường này sẽ tạo ra khối lượng giao dịch khổng lồ chỉ trong vài giờ sau khi sự kiện xảy ra. Nhưng khi các nền tảng tập trung kiểm duyệt và ra mắt, thì sự quan tâm của mọi người đã giảm sút.

Tuy nhiên, việc tạo ra mà hoàn toàn không cần phép sẽ gặp ba vấn đề: phân mảnh ngữ nghĩa (mười phiên bản của cùng một vấn đề sẽ chia nhỏ tính thanh khoản thành những bể không hữu ích), khởi động lạnh về tính thanh khoản (không có thanh khoản ban đầu làm cho vấn đề gà có trước hay trứng có trước trở nên cực đoan) và kiểm soát chất lượng (nền tảng tràn ngập các thị trường chất lượng thấp, hoặc tồi tệ hơn - những cược sự kiện ám sát gây ra rủi ro pháp lý).

Polymarket và Kalshi đều chọn chế độ chọn lọc của nền tảng. Đội ngũ của họ sẽ xem xét tất cả các thị trường để đảm bảo chất lượng và tiêu chuẩn giải quyết rõ ràng. Mặc dù điều này giúp xây dựng niềm tin, nhưng lại hy sinh tốc độ - chính nền tảng trở thành nút thắt.

Các doanh nhân đang thử nghiệm điều gì

Melee áp dụng chiến lược tương tự như pump.fun để đối phó với giai đoạn khởi động lạnh. Nhà tạo thị trường nhận được 100 cổ phiếu, trong khi tỷ lệ của người mua sớm giảm dần (3 cổ phiếu, 2 cổ phiếu, 1 cổ phiếu…). Nếu thị trường được công nhận, những người tham gia sớm sẽ nhận được lợi nhuận vượt trội - lợi nhuận tiềm năng lên đến 1000 lần hoặc hơn. Đây là một “thị trường của thị trường”, nơi các nhà giao dịch dự đoán những thị trường nào sẽ phát triển thông qua việc tích lũy sớm. Cốt lõi nằm ở chỗ: chỉ những thị trường chất lượng cao nhất - do các nhà sáng tạo hàng đầu phát triển hoặc sản phẩm thực sự đáp ứng nhu cầu thị trường - mới có thể thu hút đủ khối lượng giao dịch. Cuối cùng, các thị trường chất lượng sẽ tự nhiên nổi bật.

XO Market yêu cầu các nhà sáng tạo nội dung sử dụng LS-LMSR AMM để cung cấp tính thanh khoản. Các nhà sáng tạo kiếm được lợi nhuận thông qua việc trả phí, từ đó liên kết cơ chế khuyến khích với chất lượng thị trường. Các nền tảng thị trường ý kiến như Fact Machine và Opinions.fun cho phép những người có ảnh hưởng biến đổi vốn văn hóa thành tiền thông qua việc tạo ra các thị trường lan truyền xoay quanh các chủ đề chủ quan.

Hình thức lý tưởng lý thuyết là mô hình hỗn hợp, do cộng đồng điều hành: người dùng đóng góp uy tín và tính thanh khoản khi tạo ra thị trường, sau đó được các quản trị viên cộng đồng kiểm tra. Mô hình này không chỉ cho phép tạo ra nhanh chóng mà không cần giấy phép, mà còn đảm bảo chất lượng nội dung. Tuy nhiên, hiện tại chưa có nền tảng chính thống nào thành công trong việc thực hiện mô hình này. Mâu thuẫn cơ bản vẫn tồn tại: sự đa dạng có thể mang lại từ việc không cần giấy phép, trong khi các quản trị viên có thể đảm bảo chất lượng. Việc phá vỡ sự cân bằng này sẽ giải phóng những thị trường địa phương, ngách mà hệ sinh thái cần.

Câu hỏi năm: Oracle và thanh toán

Ngay cả khi bạn giải quyết được các vấn đề về tính thanh khoản, phát hiện, diễn đạt và sáng tạo, vẫn còn một vấn đề cơ bản nhất: Ai sẽ quyết định điều gì sẽ xảy ra?

Nền tảng tập trung do đội ngũ đưa ra quyết định, hiệu quả cao, nhưng có nguy cơ lỗi điểm đơn. Nền tảng phi tập trung cần hệ thống oracle để xử lý các vấn đề khác nhau mà không cần sự can thiệp của con người liên tục. Nhưng cách quyết định kết quả của những vấn đề này vẫn là điều khó khăn nhất.

Như nghiên cứu viên Neel Daftary ( đã trình bày cho Delphi Digital, giải pháp mới nổi là một ngăn xếp đa tầng có thể định tuyến các vấn đề đến cơ chế phù hợp:

Áp dụng việc đẩy dữ liệu tự động cho kết quả khách quan. Polymarket sẽ tích hợp Chainlink vào tháng 9 năm 2025, thực hiện việc thanh toán tức thì cho thị trường giá tiền điện tử. Nhanh chóng và có độ chắc chắn cao.

AI Agent được sử dụng để giải đáp các vấn đề phức tạp. Chainlink đã thử nghiệm oracle AI trên 1660 thị trường Polymarket với tỷ lệ chính xác đạt 89% (tỷ lệ chính xác của các sự kiện thể thao lên tới 99,7%). Oracle AI Threshold của Supra sử dụng ủy ban đa đại lý để xác minh sự thật và phát hiện hành vi thao túng, cuối cùng cung cấp kết quả đã được ký.

Các oracle lạc quan như UMA thích hợp cho những vấn đề không rõ ràng, nó sẽ đưa ra một số kết quả và các bên tranh chấp sẽ đặt tiền để thách thức những kết quả này. Mặc dù nó dựa trên lý thuyết trò chơi, nhưng lại rất hiệu quả đối với những vấn đề rõ ràng.

Đối với các tranh chấp rủi ro cao, sử dụng bồi thẩm đoàn dựa trên uy tín, quyền bỏ phiếu gắn liền với hồ sơ hiệu suất trên chuỗi, chứ không chỉ dựa vào vốn.

Cơ sở hạ tầng đang nhanh chóng trưởng thành, nhưng việc thanh toán trên thị trường vẫn là vấn đề khó khăn nhất. Nếu giải pháp thanh toán sai, sẽ phá hủy niềm tin; nếu giải pháp đúng, nó có thể được mở rộng ra hàng triệu thị trường.

Tại sao những vấn đề này quan trọng

Tính thanh khoản, phát hiện thị trường, biểu đạt quan điểm của nhà giao dịch, tạo lập thị trường và thanh toán là năm vấn đề có mối liên hệ với nhau. Giải quyết vấn đề thanh khoản sẽ nâng cao sức hấp dẫn của thị trường, từ đó cải thiện cơ chế phát hiện thị trường. Cơ chế phát hiện thị trường tốt hơn sẽ thu hút nhiều người dùng hơn, làm cho việc tạo lập thị trường không cần giấy phép trở nên khả thi. Nhiều thị trường hơn có nghĩa là nhu cầu về oracle mạnh mẽ càng cao. Đây là một hệ thống, và hiện tại, hệ thống này đang gặp phải nút thắt cổ chai.

Nhưng cơ hội cũng đến: các dự án hiện tại bị mắc kẹt trong các mô hình hiện có. Sự thành công của Polymarket và Kalshi được xây dựng trên một số giả định về cách thức hoạt động của thị trường dự đoán. Họ tối ưu hóa trong các điều kiện ràng buộc đã được thiết lập. Trong khi đó, thế hệ nhà phát triển mới có lợi thế hoàn toàn phớt lờ những ràng buộc này.

Melee có thể thử nghiệm các đường cong liên kết khác nhau, vì mục tiêu của họ không phải là trở thành Polymarket. Flipr có thể tích hợp cơ chế đòn bẩy vào luồng thông tin xã hội, vì họ không cần phải xin phê duyệt từ các cơ quan quản lý tại Mỹ. Seda có thể tạo ra hợp đồng vô thời hạn dựa trên dòng dữ liệu liên tục, vì họ không bị giới hạn bởi phân tích nhị phân.

Đây mới là lợi thế thực sự của những người khởi nghiệp trong lĩnh vực thị trường dự đoán. Không phải sao chép mô hình hiện có, mà là trực tiếp giải quyết các vấn đề cơ bản. Năm vấn đề này là yêu cầu cơ bản. Những nền tảng có thể giải quyết những vấn đề này không chỉ có thể giành được thị phần, mà còn có thể giải phóng toàn bộ tiềm năng của thị trường dự đoán như một cơ chế phối hợp.

Năm 2024 chứng minh rằng thị trường dự đoán có thể được áp dụng rộng rãi. Năm 2026 sẽ chứng minh rằng nó có thể hoạt động ở bất cứ đâu.