Nội chiến trong hệ sinh thái Solana bùng nổ: Jupiter và Kamino công khai đối đầu, Quỹ Solana đứng ra hòa giải

Tiêu đề gốc: “Hai ông lớn cho vay trên Solana công khai đối đầu, Quỹ Solana phải đứng ra hòa giải”

Tác giả gốc: Azuma

Nguồn gốc:

Chuyển ngữ: Mars Finance (火星财经)

Cuối tuần vừa qua, hai giao thức cho vay hàng đầu trên Solana là Jupiter Lend và Kamino đã “đấu đá” công khai với nhau.

· Ghi chú Odaily: Dữ liệu từ Defillama cho thấy Jupiter và Kamino hiện là hai giao thức có TVL cao nhất trong hệ sinh thái Solana.

Khởi nguồn sự kiện: Bài đăng bị xóa lặng lẽ của Jupiter

Nguồn cơn sự việc bắt đầu từ tháng 8 năm nay, khi Jupiter chính thức quảng bá sản phẩm cho vay Jupiter Lend sắp ra mắt, họ đã nhiều lần nhấn mạnh tính năng “cách ly rủi ro” (các bài đăng liên quan đã bị xóa), tức là các pool cho vay sẽ không chịu rủi ro lây nhiễm chéo lẫn nhau.

Tuy nhiên, thiết kế thực tế của Jupiter Lend lại không phù hợp với mô hình cách ly rủi ro theo nhận thức thông thường trên thị trường. Trong quan điểm chung, pool cho vay DeFi được gọi là “cách ly rủi ro” là loại pool được thiết kế để chia tách rủi ro giữa các loại tài sản hoặc thị trường khác nhau, nhằm ngăn chặn việc vỡ nợ của một tài sản hoặc sự sụp đổ của một thị trường làm ảnh hưởng cả giao thức. Những đặc điểm chính của mô hình này bao gồm:

· Cách ly theo pool: Các loại tài sản khác nhau (ví dụ stablecoin, tài sản biến động, NFT thế chấp…) được phân bổ vào các pool riêng biệt, mỗi pool có thanh khoản, nợ và các thông số rủi ro độc lập.

· Cách ly tài sản thế chấp: Người dùng chỉ có thể dùng tài sản trong cùng một pool để thế chấp và vay tài sản khác, loại bỏ khả năng truyền dẫn rủi ro giữa các pool.

Nhưng trên thực tế, Jupiter Lend thiết kế cho phép “tái thế chấp” (reuse collateral ở những nơi khác trong giao thức) nhằm tăng hiệu quả sử dụng vốn, điều này đồng nghĩa với việc tài sản thế chấp gửi vào không hoàn toàn cách ly nhau. Đồng sáng lập Jupiter, Samyak Jain, giải thích rằng các pool của Jupiter Lend “ở một mức độ nào đó là cách ly”, vì mỗi pool có cấu hình, giới hạn, ngưỡng thanh lý, phạt thanh lý riêng… Việc cho phép tái thế chấp chỉ nhằm tối ưu hóa hiệu quả sử dụng vốn.

Dù trong tài liệu sản phẩm Jupiter Lend có giải thích chi tiết hơn so với nội dung quảng bá trước đó, nhưng khách quan mà nói, việc nhấn mạnh “cách ly rủi ro” trong quảng bá ban đầu thực sự có sự sai lệch so với nhận thức chung của thị trường và có thể gây hiểu lầm.

Căng thẳng leo thang: Kamino tấn công

Ngày 6/12, đồng sáng lập Kamino là Marius Ciubotariu nhân cơ hội này đã đăng bài chỉ trích Jupiter Lend và chặn luôn công cụ di chuyển tài sản từ Kamino sang Jupiter Lend.

Marius cho biết: “Jupiter Lend liên tục tuyên bố tài sản không bị lây nhiễm chéo, điều này hoàn toàn vô căn cứ. Thực tế, trên Jupiter Lend, nếu bạn gửi SOL và vay USDC, số SOL của bạn sẽ được cho những người dùng khác sử dụng để thực hiện các khoản vay vòng lặp với JupSOL, INF… Bạn sẽ phải chịu toàn bộ rủi ro nếu các khoản vay vòng lặp này sụp đổ hoặc tài sản gặp sự cố. Không có bất kỳ biện pháp cách ly nào ở đây, tồn tại hoàn toàn lây nhiễm chéo, điều này trái ngược với quảng cáo và những gì người dùng được thông báo… Trong Tài chính truyền thống (TradFi) và Tài chính phi tập trung (DeFi), các thông tin như tài sản thế chấp có bị tái thế chấp hay không, có rủi ro lây nhiễm hay không đều là thông tin quan trọng cần được công khai rõ ràng, không ai nên giải thích mập mờ về điều này.”

Sau khi Kamino khơi mào, tranh luận quanh thiết kế sản phẩm của Jupiter Lend nhanh chóng bùng nổ trong cộng đồng. Có ý kiến đồng ý rằng Jupiter đã quảng cáo sai sự thật — như CEO Penis Ventures 8bitpenis.sol chỉ trích Jupiter công khai nói dối ngay từ đầu; cũng có người cho rằng thiết kế của Jupiter Lend cân bằng giữa an toàn và hiệu quả, và Kamino tấn công chỉ vì cạnh tranh thị trường, động cơ không trong sáng — ví dụ KOL quốc tế letsgetonchain nói: “Thiết kế của Jupiter Lend vừa tận dụng được hiệu quả vốn kiểu pool, vừa có một số năng lực quản lý rủi ro của mô hình vay mượn module hóa… Kamino không thể ngăn người dùng chuyển sang công nghệ tốt hơn.”

Dưới áp lực lớn, Jupiter âm thầm xóa các bài đăng cũ, nhưng hành động này càng làm dấy lên làn sóng FUD (Fear, Uncertainty, Doubt) lớn hơn. Sau đó, COO của Jupiter, Kash Dhanda, đã lên tiếng thừa nhận đội ngũ từng tuyên bố Jupiter Lend “không có rủi ro lây nhiễm” là không chính xác và xin lỗi vì lẽ ra nên đăng thông báo đính chính ngay khi xóa bài.

Mâu thuẫn cốt lõi: Định nghĩa “cách ly rủi ro”

Tổng hợp quan điểm đối lập trong cộng đồng hiện nay, bản chất tranh cãi nằm ở định nghĩa khác nhau về “cách ly rủi ro”.

Theo Jupiter và những người ủng hộ, “cách ly rủi ro” không phải khái niệm hoàn toàn tĩnh, có thể có không gian thiết kế nhất định. Jupiter Lend tuy không hoàn toàn giống mô hình cách ly rủi ro truyền thống, nhưng cũng không phải pool mở hoàn toàn, bởi mỗi pool đều có cấu hình, giới hạn, ngưỡng/thanh lý, phạt thanh lý riêng dù cùng chia sẻ một lớp thanh khoản cho phép tái thế chấp.

Theo Kamino và những người ủng hộ, bất cứ sự cho phép tái thế chấp nào cũng là phủ nhận hoàn toàn “cách ly rủi ro”, và dự án không nên công bố thông tin mập mờ hoặc quảng cáo sai sự thật để lừa dối người dùng.

Tầng lớp “thượng tầng ý thức”: Người châm lửa, người hòa giải

Ngoài tranh cãi giữa hai bên và cộng đồng, một điểm đáng chú ý khác của vụ việc là thái độ của các bên “thượng tầng” trong hệ sinh thái Solana.

Đầu tiên là quỹ đầu tư Multicoin có tiếng nói lớn nhất hệ Solana. Là nhà đầu tư của Kamino, đối tác Multicoin là Tushar Jain đã trực tiếp đăng bài chất vấn Jupiter là “hoặc ngu dốt hoặc xấu xa, nhưng dù là trường hợp nào cũng không thể tha thứ” — một cách khách quan, phát ngôn này càng khiến sự việc leo thang.

Tushar nói: “Tranh cãi quanh Jupiter Lend có hai cách giải thích. Một là đội ngũ Jupiter thực sự không hiểu ý nghĩa của việc cách ly tài sản thế chấp. Cách xử lý tài sản thế chấp là tham số rủi ro quan trọng nhất của một giao thức cho vay. Nếu họ không hiểu nguyên tắc cốt lõi này, còn điều gì họ chưa hiểu nữa? Liệu người dùng có đủ tin tưởng họ để gửi tiền vào không? Đối với giao thức cho vay, không hiểu ý nghĩa của việc cách ly tài sản thế chấp là không thể chấp nhận. Cách giải thích thứ hai là đội ngũ Jupiter không thiếu năng lực, mà cố tình bóp méo phần cốt lõi của giao thức để đánh lừa người dùng và thu hút tiền gửi.”

Rõ ràng, động cơ của Tushar rất rõ ràng: tận dụng cơ hội này để hỗ trợ Kamino đánh bại đối thủ.

Một phát ngôn thượng tầng đáng chú ý khác đến từ Quỹ Solana. Là tổ chức “mẹ” của hệ sinh thái, Solana rõ ràng không muốn hai dự án đầu tàu đối đầu quá mức, khiến hệ sinh thái bị chia rẽ nội bộ.

Chiều qua, Chủ tịch Quỹ Solana Lily Liu đã đăng tweet kêu gọi hai bên hòa giải: “Yêu các bạn. Tổng TVL thị trường cho vay của chúng ta hiện khoảng 5 tỷ USD, trong khi hệ Ethereum gấp 10 lần con số đó. Thị trường thế chấp truyền thống lại càng lớn hơn nhiều lần. Chúng ta có thể chọn tấn công lẫn nhau, hoặc cùng nhìn xa hơn — hãy hợp lực chiếm thêm thị phần từ toàn thị trường crypto, rồi cùng nhau tiến vào thị trường tài chính truyền thống rộng lớn hơn.

Tóm lại — Đừng cãi nhau nữa, không là Ethereum được lợi đấy!

Logic đằng sau: Cuộc chiến ngôi vương cho vay Solana

Tổng hợp dữ liệu tăng trưởng của Jupiter Lend và Kamino cũng như môi trường thị trường, vụ việc này tuy bùng phát bất ngờ nhưng dường như là cú va chạm tất yếu chỉ còn là vấn đề thời gian.

Một mặt, Kamino (màu đỏ trong hình dưới) từng lâu dài giữ ngôi vương cho vay trên Solana, nhưng kể từ khi Jupiter Lend (màu xanh) ra mắt đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần lớn, trở thành đối thủ duy nhất có thể thách thức Kamino trong hệ sinh thái này.

Mặt khác, sau đợt sụt giảm mạnh ngày 11/10, thanh khoản thị trường bị thắt chặt, TVL tổng thể của Solana liên tục giảm; thêm nữa, một loạt vụ sụp đổ dự án khiến thị trường DeFi đặc biệt nhạy cảm với vấn đề “an toàn”.

Khi thị trường thuận lợi, dòng tiền tăng trưởng, Jupiter Lend và Kamino từng chung sống khá hòa bình, vì vẫn còn nhiều lợi nhuận và có vẻ sẽ càng ngày càng nhiều… Nhưng khi thị trường chuyển sang giai đoạn cạnh tranh tồn tại, mối quan hệ đối đầu giữa hai bên trở nên căng thẳng hơn, trong bối cảnh vấn đề an toàn lại là “đòn” tấn công hiệu quả nhất — dù trong lịch sử Jupiter Lend chưa từng gặp sự cố an toàn nào, chỉ cần nghi ngờ trong thiết kế đã đủ khiến người dùng cảnh giác.

Có lẽ trong mắt Kamino, đây chính là thời cơ vàng để giáng đòn chí mạng vào đối thủ.