CashTokens: token gốc xuất hiện trên Bitcoin Cash

Giới thiệu và bối cảnh

Vào cuối năm 2008, ý tưởng về Bitcoin đã được giới thiệu như một “hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng”, thực tế, Satoshi Nakamoto đã đặt tiêu đề cho tài liệu kỹ thuật mà ông đặt nền móng cho giao thức này bằng cụm từ đó. Theo lời của chính Satoshi, tiền mặt điện tử là các khoản thanh toán trực tiếp giữa các cá nhân “không cần thông qua một tổ chức tài chính”, tiền đề này đã làm nền tảng cho Bitcoin-BTC cho đến năm 2017, năm mà những người ủng hộ “Bitcoin như tiền mặt” phải chuyển sang một mạng lưới riêng biệt có tên là Bitcoin Cash (BCH) --“Bitcoin tiền mặt” trong tiếng Anh–. Vì vậy, khái niệm tiền kỹ thuật số là điểm khởi đầu của toàn bộ công nghệ Bitcoin, đặc biệt là với BCH, vốn coi đây là phẩm chất không thể thương lượng.

Phẩm chất này không mâu thuẫn với việc tích hợp các trường hợp sử dụng khác, miễn là việc tích hợp đó không làm ảnh hưởng đến khả năng sử dụng BCH như tiền tệ, hoặc khả năng mở rộng hệ thống để ngày càng nhiều người có thể tiếp nhận nó như một loại tiền.

Theo đó, Bitcoin Cash (BCH) có một quy trình để đề xuất, tranh luận và tiêu chuẩn hóa ý tưởng gọi là “CHIP” (viết tắt của: đề xuất cải tiến tiền mặt) tương tự như “BIP” hay “đề xuất cải tiến Bitcoin” của Bitcoin-BTC, cho phép cộng đồng thảo luận và đánh giá sự phù hợp của các ý tưởng muốn phát triển để thêm chức năng mới cho các ứng dụng, thậm chí là cho giao thức mà đồng tiền đó đang chạy.

Một trong những chức năng được theo đuổi trong nhiều năm qua là khả năng chuyển các tài sản khác qua blockchain của Bitcoin Cash. Các tài sản này trong thế giới tiền mã hóa thường được gọi là “token” hoặc “fichas”, rất phổ biến trong nhiều hệ sinh thái crypto, mang lại hoạt động kinh tế bổ sung cho các mạng lưới mà chúng vận hành, và khi đi kèm với các chức năng như khả năng triển khai hợp đồng thông minh, chúng có thể được trao đổi trên các sàn phi tập trung hoặc sử dụng trên các nền tảng DeFi.

Khi BCH vừa tách ra khỏi BTC đã có nhiều đề xuất tích hợp token dựa trên ý tưởng “đồng xu tô màu”, ý tưởng này đề cập đến các giao dịch (việc gửi một lượng rất nhỏ Bitcoin Cash, ví dụ) có chứa siêu dữ liệu để chuyển một token. Nói cách khác, nó sử dụng các giao dịch BCH như một phương tiện cho các tài sản khác, yêu cầu một giao thức có thể diễn giải các siêu dữ liệu đính kèm đó như một token, số lượng chuyển, v.v.

Ý tưởng này đã được triển khai trên mạng lưới Bitcoin Cash (BCH) thông qua nhiều giao thức, trong đó nổi bật và lâu đời nhất là “Simple Ledger Protocol” hay “token SLP”.

Tuy nhiên, mô hình “đồng xu tô màu” có một số hạn chế, như việc cần chạy phần mềm bổ sung để xác thực thông tin chứa trong đó, cũng như phải chờ ít nhất 1 xác nhận để coi các giao dịch đó là hợp lệ. Vì những điểm yếu này, “đồng xu tô màu” là một lựa chọn khả thi để gửi và nhận token, nhưng không thể sánh ngang với các khoản thanh toán bằng đồng tiền cơ sở.

Tiêu chuẩn mới: một mô hình tốt hơn

Ngày 15 tháng 5 năm 2023, Bitcoin Cash (BCH) sẽ tích hợp thông qua một bản nâng cấp, cùng với một số chức năng mới khác, khả năng chuyển token mà không có những hạn chế của các giao thức “đồng xu tô màu”. Chức năng mới này, với mã kỹ thuật là “CHIP-2022-02”, mang tên “CashTokens: các nguyên thủy token cho Bitcoin Cash”. Nói một cách đơn giản, CashTokens là một giải pháp vượt trội so với “Simple Ledger Protocol” của token SLP, khác biệt ở những điểm sau:

• Hạ tầng hỗ trợ “token SLP” yêu cầu chạy “nút SLP”, tức là phần mềm bổ sung để xác thực các giao dịch loại đó dựa trên siêu dữ liệu đi kèm. Với CashTokens, chỉ cần một nút Bitcoin Cash là đủ, vì vậy thợ đào và các vận hành nút đầy đủ có thể xác nhận tính hợp lệ của chúng.
• Giao dịch token SLP không tương thích với 0-conf, do đó có thể rủi ro khi chấp nhận giao dịch mà không chờ xác nhận đầu tiên. Giao dịch với CashTokens thì tương thích với 0-conf, nên có thể tin tưởng các giao dịch chưa xác nhận với giá trị dưới 200$.
• Dù mạng lưới Bitcoin Cash dựa trên mô hình “UTXO”, các giao dịch token SLP lại xác thực theo mô hình “DAG”. Giao dịch CashTokens dựa trên mô hình UTXO, giúp xác thực các giao dịch theo tiêu chuẩn này hiệu quả hơn.

Những ưu điểm này, cùng với nhiều điểm khác, cho phép CashTokens mang lại trải nghiệm người dùng tốt hơn và giảm ma sát khi mở rộng khả năng tương thích của các ví tự lưu ký và các nền tảng thương mại với việc gửi/nhận và lưu trữ token. Mặt khác, các giao dịch với CashTokens trả phí cho thợ đào bằng Bitcoin Cash, do đó việc phổ biến rộng rãi sẽ góp phần duy trì hệ thống.

CashTokens: các nguyên thủy token

Trong đặc tả kỹ thuật của CashTokens có cụm từ “Token Primitives for Bitcoin Cash” như tên chính thức. Cụm từ này có thể gây nhầm lẫn cho người nói tiếng Việt, vì có thể nghĩ (sai lầm) rằng nó ám chỉ điều gì đó “nguyên thủy”, kém tinh vi hoặc hạn chế về khả năng tương thích với DeFi.

Tuy nhiên, CashTokens không chỉ tương thích với hợp đồng thông minh viết bằng ngôn ngữ kịch bản của Bitcoin Cash, mà thuật ngữ này không nhằm ám chỉ sự đơn giản. “Nguyên thủy” trong ngữ cảnh này nghĩa là một chức năng cơ bản của giao thức; một chức năng gốc của giao thức, vì vậy cách dịch đúng và rõ ràng hơn cho khái niệm này là “Token gốc cho Bitcoin Cash”.

Lưu ý: Ban đầu bài viết đề cập rằng CashTokens (khác với token SLP) không yêu cầu sử dụng hai định dạng địa chỉ. Bổ sung đính chính rằng token gốc của Bitcoin Cash (BCH) cho phép sử dụng địa chỉ nhận dạng token có thể nhận cả BCH lẫn CashTokens, và địa chỉ định dạng thông thường chỉ nhận BCH. Việc sử dụng hai định dạng nhằm đảm bảo người dùng không gửi token vào ví không hỗ trợ loại tài sản này. Ngoài ra, đã chỉnh sửa cách dịch “token primitives” thành “nguyên thủy token”. Cách dịch đúng là “các nguyên thủy token”, hoặc để truyền tải đúng ý nghĩa, “token gốc”.